🔹 فتق جدار شکم چیست؟
فتق جدار شکم (Abdominal Wall Hernia) زمانی رخ می‌دهد که بافت داخلی بدن — معمولاً بخشی از روده یا چربی — از طریق یک ضعف یا سوراخ در عضلات دیواره شکم بیرون‌زندگی پیدا می‌کند.
این نوع فتق می‌تواند در نقاط مختلف شکم ظاهر شود، به‌ویژه در محل‌های قبلی جراحی (فتق برشی یا Incisional Hernia).
در ابتدا ممکن است فقط یک برآمدگی کوچک بدون درد دیده شود، اما با گذر زمان فتق بزرگ‌تر و دردناک‌تر می‌شود و گاهی می‌تواند خطرناک گردد.
⚠️ علائم فتق جدار شکم
-
وجود برآمدگی یا تورم در ناحیه شکم (به‌ویژه هنگام ایستادن یا زور زدن)
-
احساس درد، فشار یا کشش در محل فتق
-
بزرگ‌تر شدن برآمدگی در طول زمان
-
تهوع یا نفخ، خصوصاً در فتق‌های بزرگ
-
در موارد حاد، گیر افتادن روده و انسداد گوارشی
در صورت بروز درد شدید، استفراغ یا سفتی ناحیه فتق، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.
💡 علت ایجاد فتق جدار شکم
ضعف در بافت‌های عضلانی شکم می‌تواند بر اثر عوامل زیر ایجاد شود:
-
جراحی‌های قبلی و جای بخیه‌های قدیمی
-
چاقی یا افزایش وزن مکرر
-
بارداری‌های متعدد
-
فعالیت‌های فیزیکی سنگین
-
سرفه مزمن یا یبوست طولانی‌مدت
-
افزایش سن و کاهش قدرت عضلات
⚕️ روش‌های درمان فتق جدار شکم
فتق جدار شکم برخلاف برخی عوارض دیگر، به‌صورت خودبه‌خود بهبود نمی‌یابد و تنها درمان قطعی آن جراحی ترمیمی (Hernia Repair) است.
هدف از درمان، بازگرداندن بافت به محل طبیعی و تقویت ناحیه ضعیف‌شده با استفاده از توری (Mesh) است.
دو روش اصلی برای ترمیم وجود دارد:
۱. جراحی باز (Open Repair)
در این روش، جراح با برش مستقیم روی ناحیه فتق، بافت بیرون‌زده را به جای خود برمی‌گرداند و دیواره شکم را با مش تقویت می‌کند.
۲. جراحی لاپاروسکوپی (روش پیشرفته‌تر و کم‌تهاجمی‌تر)
در این روش، با چند برش کوچک و ابزارهای دقیق، فتق از درون ترمیم می‌شود.
دکتر نیما تقی‌زاده از تکنیک‌های لاپاروسکوپی پیشرفته استفاده می‌کنند که باعث بهبودی سریع‌تر و عوارض کمتر می‌شود.
مزایای لاپاروسکوپی:
-
برش‌های بسیار کوچک و درد کمتر
-
کاهش احتمال عفونت و اسکار پوستی
-
بازگشت سریع به کار (معمولاً در کمتر از یک هفته)
-
کاهش احتمال عود فتق
🔬 مراحل جراحی لاپاروسکوپی فتق جدار شکم
-
بیهوشی عمومی و ایجاد چند برش میلی‌متری روی پوست شکم
-
مشاهده محل فتق با دوربین لاپاروسکوپی با بزرگنمایی بالا
-
بازگرداندن بافت‌های بیرون‌زده به موقعیت طبیعی
-
قرار دادن توری مخصوص برای تقویت دیواره شکم
-
بخیه لایه‌های داخلی و بستن برش‌های سطحی
مدت زمان جراحی معمولاً ۶۰ تا ۹۰ دقیقه است و بیمار معمولاً همان روز یا روز بعد ترخیص می‌شود.
🩹 مراقبت‌های بعد از جراحی فتق
-
استراحت نسبی در روزهای اول
-
پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین تا ۴ هفته
-
شروع فعالیت‌های سبک از روز دوم یا سوم
-
رژیم غذایی نرم و غیرفرصت‌زا برای جلوگیری از یبوست
-
مصرف داروهای ضد درد طبق دستور پزشک
بیشتر بیماران پس از ۵ تا ۷ روز قادر به بازگشت به فعالیت‌های عادی هستند.
⚖️ مزایای درمان به‌موقع
-
جلوگیری از بزرگ‌تر شدن فتق
-
کاهش خطر گیر افتادن روده
-
رفع کامل درد و ناراحتی شکمی
-
بهبود زیبایی ظاهری شکم
-
بازگشت سریع به کیفیت زندگی طبیعی
💬 توصیه دکتر نیما تقی‌زاده
«فتق جدار شکم معمولاً نتیجه‌ی ضعف تدریجی عضلات است، نه صرفاً یک اتفاق ناگهانی. درمان زودهنگام با روش لاپاروسکوپی، بهترین راه برای جلوگیری از عوارض جدی و بازگشت فتق است.»
❓ سؤالات متداول درباره درمان فتق جدار شکم
۱. آیا فتق جدار شکم خطرناک است؟
در صورت بی‌توجهی، ممکن است بخشی از روده در فتق گیر کند و جریان خون آن قطع شود. این وضعیت خطرناک است و نیاز به جراحی اورژانسی دارد.
۲. آیا می‌توان با ورزش فتق را درمان کرد؟
خیر. ورزش تنها به تقویت عضلات سالم کمک می‌کند اما باعث بسته‌شدن فتق نمی‌شود. درمان قطعی فقط با جراحی ممکن است.
۳. جراحی لاپاروسکوپی فتق چه مزیتی دارد؟
این روش درد کمتر، بهبودی سریع‌تر و احتمال عود پایین‌تری دارد. علاوه بر این، جای زخم‌ها بسیار کوچک است و ظاهر زیبایی حفظ می‌شود.
۴. آیا فتق جدار شکم بعد از عمل برمی‌گردد؟
در صورتی که از توری تقویتی استاندارد استفاده شود و بیمار پس از عمل از فشار بیش‌ازحد بر شکم پرهیز کند، احتمال عود بسیار پایین است (کمتر از ۲ تا ۳ درصد).
۵. چه زمانی می‌توان بعد از عمل به کار بازگشت؟
در بیشتر موارد، بیماران پس از یک هفته می‌توانند فعالیت‌های سبک را آغاز کنند و پس از ۴ تا ۶ هفته به فعالیت کامل بازگردند.
