مقدمه
درمان چاقی مفرط فقط با رژیم و ورزش همیشه نتیجه‌بخش نیست. در چنین شرایطی، جراحی‌های کاهش وزن مانند اسلیو معده و بای‌پس معده می‌توانند راه‌حلی مؤثر و پایدار باشند.
هر دو روش با هدف کاهش وزن و بهبود بیماری‌های متابولیک (مثل دیابت و فشار خون) انجام می‌شوند، اما از نظر نحوه انجام، روند کاهش وزن و تأثیرات متابولیکی تفاوت‌های قابل‌توجهی دارند.
در این مطلب، دکتر نیما تقی‌زاده به‌صورت علمی و روشن تفاوت‌های این دو عمل را توضیح می‌دهد تا انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشید.
🔹 جراحی اسلیو معده (Sleeve Gastrectomy) چیست؟
در جراحی اسلیو معده، حدود ۸۰٪ از معده به‌صورت لاپاروسکوپی برداشته می‌شود و بخش باریکی از معده به شکل لوله باقی می‌ماند.
در نتیجه، فرد با حجم کمی از غذا احساس سیری می‌کند و ترشح هورمون گرلین (هورمون اشتها) نیز کاهش می‌یابد.
مزایای اصلی اسلیو معده:
-
ساختار طبیعی دستگاه گوارش حفظ می‌شود.
-
جذب ویتامین‌ها مختل نمی‌شود.
-
مدت جراحی کوتاه‌تر و عوارض کمتر از بای‌پس دارد.
-
برای بیماران با BMI بین 35 تا 45 مناسب است.
محدودیت‌ها:
-
در صورت مصرف کالری زیاد یا شیرینی‌جات، امکان بازگشت وزن وجود دارد.
-
در بیماران مبتلا به ریفلاکس شدید معده ممکن است مناسب نباشد.
🔹 جراحی بای‌پس معده (Gastric Bypass) چیست؟
در این روش، بخش بالایی معده به یک کیسه کوچک‌تر تبدیل می‌شود و مستقیماً به بخشی از روده باریک متصل می‌شود.
به این ترتیب، غذا از مسیر طبیعی عبور نمی‌کند و هم حجم مصرفی کاهش می‌یابد، هم جذب کالری کمتر می‌شود.
مزایای اصلی بای‌پس معده:
-
کاهش وزن سریع‌تر و بیشتر از اسلیو.
-
کنترل عالی دیابت نوع ۲ و چربی خون.
-
کاهش قابل‌توجه اشتها به دلیل تغییر در هورمون‌های متابولیک.
محدودیت‌ها:
-
نیاز مادام‌العمر به مصرف مکمل‌های ویتامینی و معدنی.
-
احتمال بروز سندرم دامپینگ (احساس ضعف پس از مصرف قند بالا).
-
جراحی پیچیده‌تر با دوره نقاهت طولانی‌تر.
⚖️ مقایسه اسلیو و بای‌پس معده به‌صورت خلاصه
| ویژگی‌ها | اسلیو معده | بای‌پس معده |
|---|---|---|
| نوع جراحی | برداشتن بخشی از معده | تغییر مسیر گوارشی |
| کاهش وزن | تدریجی (در ۱۲–۱۸ ماه) | سریع‌تر (در ۶–۱۲ ماه) |
| تأثیر بر دیابت | متوسط | بسیار بالا |
| جذب مواد غذایی | طبیعی | کاهش جذب |
| نیاز به مکمل | موقتی | مادام‌العمر |
| مناسب برای | BMI 35–45 | BMI بالای 45 یا دیابت شدید |
| خطر بازگشت وزن | در صورت پرخوری بالا | کمتر |
| تکنیک جراحی | ساده‌تر و کوتاه‌تر | پیچیده‌تر و طولانی‌تر |
💡 کدام روش برای من مناسب‌تر است؟
انتخاب بین اسلیو و بای‌پس معده به عوامل متعددی مانند شاخص توده بدنی (BMI)، سابقه بیماری، وضعیت متابولیک و الگوی تغذیه‌ای بیمار بستگی دارد.
به‌طور کلی:
-
اگر هدف کاهش وزن پایدار با حداقل تغییر در سیستم گوارشی باشد، اسلیو معده گزینه مناسب‌تری است.
-
اگر بیمار دچار دیابت نوع ۲ مقاوم به درمان یا چاقی شدید (BMI>45) باشد، بای‌پس معده اثربخش‌تر است.
دکتر نیما تقی‌زاده با بررسی دقیق وضعیت بدن، سوابق بیماری و آزمایش‌های متابولیک، بهترین گزینه را برای هر بیمار به‌صورت اختصاصی تعیین می‌کند.
🌿 توصیه نهایی دکتر نیما تقی‌زاده
موفقیت در درمان چاقی فقط به نوع جراحی وابسته نیست، بلکه به سبک زندگی پس از عمل نیز بستگی دارد.
رعایت رژیم غذایی علمی، مصرف مکمل‌ها و پیگیری‌های منظم پس از جراحی از مهم‌ترین عوامل موفقیت طولانی‌مدت هستند.
هدف نهایی این جراحی‌ها، تنها کاهش وزن نیست — بلکه بازگرداندن سلامت، انرژی و کیفیت زندگی به بیمار است.
❓ سؤالات متداول
۱. آیا نتایج جراحی اسلیو دائمی است؟
در صورتی که بیمار رژیم غذایی و سبک زندگی سالم را رعایت کند، نتایج اسلیو معده پایدار خواهد بود. در غیر این صورت، امکان بازگشت بخشی از وزن وجود دارد.
۲. بعد از بای‌پس معده باید مکمل مصرف شود؟
بله. از آنجا که بخشی از روده از مسیر جذب خارج می‌شود، مصرف مادام‌العمر مکمل‌های ویتامین B12، D، آهن و کلسیم ضروری است.
۳. مدت بستری پس از هر جراحی چقدر است؟
در بیشتر موارد، بیماران پس از ۱ تا ۲ روز از بیمارستان مرخص می‌شوند. فعالیت سبک معمولاً بعد از یک هفته آغاز می‌شود.
۴. آیا هر دو جراحی با لاپاروسکوپی انجام می‌شوند؟
بله. دکتر نیما تقی‌زاده هر دو روش را با تکنیک لاپاروسکوپی انجام می‌دهند تا درد کمتر، اسکار کوچک‌تر و بهبودی سریع‌تر حاصل شود.
۵. آیا بیماران دیابتی می‌توانند اسلیو انجام دهند؟
بله، اما در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ شدید، بای‌پس معمولاً نتیجه بهتری در کنترل قند خون دارد.
